Παιδί ακόμα μπήκε στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου όπου έμαθε τα πρώτα του γράμματα. Σε ηλικία 20 χρονών άφησε τη ζωή του μοναστηριού και πήρε τα όπλα εναντίον των Τούρκων.
Ο Διάκος ήταν άφταστος στα αγωνίσματα, στα όπλα και στην ανδρεία. Στα 1818 έγινε το πρώτο από τα επτά πρωτοπαλήκαρα του Οδυσσέα Ανδρούτσου. Μαζί του μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία και έβαλε σκοπό της ζωής του την απελευθέρωση της φυλής. ΄Ετσι δημιούργησε δικό του στρατό και ύψωσε τη σημαία της Επανάστασης σε όλη την Ελλάδα.
Οι Τούρκοι αποφάσισαν να τον αντιμετωπίσουν και έστειλαν τον στρατηγό Ομέρ Βρυώνη με 9.000 στρατιώτες. Ο Διάκος είχε μόνο 1.500 παληκάρια. Η μάχη έγινε στην Αλαμάνα, εκεί όπου 23 αιώνες πριν, έπεσε ο Λεωνίδας με τους 300. Ο Διάκος πολέμησε ηρωϊκά, αλλά στο τέλος οι Τούρκοι τον συνέλαβαν και τον σούβλισαν.
Ο Διάκος αντιμετώπισε το μαρτυρικό του θάνατο με θάρρος. Μονο ένα παράπονο βγήκε απ'τα χείλη του, προβλέποντας την ανάσταση του Ελληνισμού:
"Για δες καιρό που διάλεξε ο χάρος να με πάρει,
τώρα που ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζει η γης χορτάρι".
΄Ηταν ο πιο αγνός ήρωας του '21.
Το τραγούδι του
Τρία πουλάκια κάθονταν στου Διάκου το ταμπούρι
το 'να τηράει τη Λειβαδιά και τ'άλλο το Ζητούνι
το τρίτο το καλύτερο μοιρολογάει και λέει.
"Πολλή μαυρίλα πλάκωσε, μαύρη σαν καλιακούδα.
Μην ο Καλύβας έρχεται, μην ο Λεβεντογιάννης;
- Νουδ' ο Καλύβας έρχεται, νουδ' ο Λεβεντογιάννης,
Ομέρ Βρυόνης πλάκωσε με δεκοχτώ χιλιάδες".
Ο Διάκος σαν τ'αγροίκησε πολύ του κακοφάνει.
Ψιλή φωνήν εσήκωσε, τον πρώτο του φωνάζει.
"Τον ταϊφά μου σύναξε, μάσε τα παληκάρια,
δώσ'τους μπαρούτη περισσή και βόλια με τις χούφτες
γλήγορα και να πιάσουμε κάτω την Αλαμάνα,
πούναι ταμπούρια δυνατά κι'όμορφα μετερίζια".
Παίρνουνε ταλαφρά σπαθιά και τα βαριά ντουφέκια,
στην Αλαμάνα φτάνουνε και πιάνουν τα ταμπούρια.
"Καρδιά παιδιά μου, φώναξε, παιδιά, μη φοβηθήτε...
(Απόσπασμα του τραγουδιού)
Το Μάρτιο του 1800 τα Ιόνια νησιά ανακηρύσσονται σε υποτελή πολιτεία στον Τούρκο Σουλτάνο, η οποία ώφειλε να κυβερνιέται από την αριστοκρατία του τόπου.
Ο Καποδίστριας καταρχάς, γίνεται ΄Εκτακτος επίτροπος της τοπικής κυβέρνησης, αργότερα γίνεται Υπαρχηγός και τέλος Γραμματέας της Επικράτειας για τις υποθέσεις εξωτερικών, εσωτερικών και εμπορίου.
Από τότε αποκτά στενούς δεσμούς με τη Ρωσική Αυλή. Τα Ιόνια νησιά ανακαταλαμβάνονται όμως, από τη Μεγάλη Βρετανία το 1809 και ο Καποδίστριας φεύγει για τη Ρωσία. Εκεί χάρη στις ικανοτητές του γίνεται Υπουργός των Εξωτερικών του Τσάρου. Γίνεται οπαδός της "Πεφωτισμένης Δεσποτείας" δηλαδή του εκσυγχρονισμού της κοινωνίας και των μεταρρυθμίσεων χωρίς όμως την επαναστατική παρεμβολή του λαού.
Το 1817 η Φιλική Εταιρία πρότεινε στον Καποδίστρια ν'αναλάβει την αρχηγία της επανάστασης στην Ελλάδα. Ο Καποδίστριας αρνήθηκε, όχι γιατί ήταν φίλος της Οθωμανικής κυριαρχίας στην Ελλάδα, αλλά γιατί από τη φύση του αντιπαθούσε τις επαναστατικές μεθόδους πάλης όπως επίσης και γιατί πίστευε ότι η επιλογή δεν ήταν κατάλληλη για την έκρηξη της Εθνικής Επανάστασης. Επιπλέον είχε τη γνώμη ότι μια επανάσταση που θα στηριζόταν σε νέες δυνάμεις δεν θα έφερνε κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα.
΄Οταν ξέσπασε η επανάσταση του 1821 ο Καποδίστριας προσπάθησε να πείσει το Ρώσο Αλέξανδρο Α΄ να επέμβει στρατιωτικά εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, πράγμα που δεν κατάφερε και νικημένος αναγκάστηκε να φύγει από τη Ρωσία το καλοκαίρι του 1822 και να έρθει στην Ελλάδα για 5 χρόνια.
Πάντα όμως προσπαθούσε να εξασφαλίσει την συμπαράσταση των κυβερνήσεων και προσωπικοτήτων υπέρ του αγώνα των Ελλήνων.
Πράγματι τελικά δημιουργήθηκε ένας συνασπισμός ΄Αγγλων, Ρώσων και Γάλλων εναντίον του Σουλτάνου.
Στις 3 Απριλίου του 1827 η εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας ονόμασε τον Καποδίστρια Κυβερνήτη της Ελλάδος.
Η διακυβέρνηση του Καποδίστρια ήταν σύντομη. Οι προσπαθειές του να εκσυγχρονίσει την Ελλάδα τον έφεραν σε σύγκρουση με τους Συντηρητικούς Προεστούς και τους Γαιοκτήμονες.
΄Ετσι χωρίς λαϊκή υποστήριξη έμεινε απροστάτευτος στις επιθέσεις των αντιπάλων του.
Στις 9 Οκτωβρίου του 1831 δολοφονήθηκε από τους αδελφούς Μαυρομιχάλη, στο Ναύπλιο, την πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδος.
Το σχεδιό του για την "Πεφωτισμένη Δεσποτεία" στην Ελλάδα σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα, χρεωκοπούσε και ο ίδιος έβρισκε σκληρό και άδοξο τέλος.
Δωρεά του Κυβερνήτη
Ο Καποδίστριας αποφάσισε πια οριστικά να αφήσει τη Ρωσία και να κατέβει για πάντα στην Ελλάδα. Πρώτη του δουλειά ήταν να πουλήσει τα έπιπλά του. ΄Ηταν καλοκαμωμένα και ακριβά και αν τα έφερνε μαζί του στην Ελλάδα θα ήταν πρόκληση για τους φτωχούς ΄Ελληνες. Τα πούλησε όλα και κατάφερε να εισπράξει απ'αυτά πενήντα χιλιάδες ρούβλια.
Με μια, όλα αυτά τα ρούβλια τα έστειλε σε "΄Ελληνες" σιτέμπορους στην Οδησσό και τους παρακινούσε να προσθέσουν κι αυτοί ότι θέλανε. Με όλο το ποσόν θα αγοράζαν σιτάρι και θα το έστελναν στους "΄Ελληνες" που πεινασμένοι αγωνίζονταν για τη λευτεριά τους.
Οι ΄Ελληνες σιτέμποροι της Οδησσού σεβάστηκαν την επιθυμία του Καποδίστρια και διπλασίασαν τις πενήντα χιλιάδες ρούβλια που τους έστειλε. Φόρτωσαν πέντε καράβια σιτάρι και στείλανε από ένα στα Ψαρά, στην ΄Υδρα και στις Σπέτσες. Τα άλλα δύο τα στείλανε στ'Ανάπλι για να εφοδιάσουν το στρατό.
Στις 22 Μαρτίου του 1821 ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης με το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και με άλλους 2.000 άνδρες, πήγαν προς την Καλαμάτα και την επομένη την απελευθέρωσαν. Το καλοκαίρι του 1822 πολέμησε εναντίον του Δράμαλη και αποδεκάτισε τον Τούρκικο στρατό στα Δερβενάκια. ΄Ελαβε μέρος σε πολλές πολεμικές επιχειρήσεις και επιβλήθηκε σαν στρατιωτική μορφή και σαν αρχηγός των αγωνιστών της Πελοποννήσου. Συνέχισε να αγωνίζεται μέχρι το 1827.
Το 1834 καταδικάστηκε για συνωμοσία εναντίον του βασιλιά ΄Οθωνα. Η καταδίκη αυτή ακούστηκε με αγανάκτηση στον Ελληνικό λαό. Μετά την ενηληκίωση του ο ΄Οθωνας έδωσε χάρη στο γέρο του Μοριά. Τον ονόμασε Αντιστράτηγο και τον διόρισε σύμβουλο της Επικρατείας.
Τα υπόλοιπα χρόνια του έζησε στην Αθήνα. και πέθανε το 1843.
Κατά την περίοδο αυτή υπαγόρευσε στον Γεώργιο τα απομνημονεύματα του που εκδόθηκαν το 1846 με τον τίτλο "Διήγησις συμβάντων της Ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836", που αποτελούν πολύτιμη πηγή πληροφοριών για τον αγώνα του 1821.
Μόλις άρχισε ο αγώνας πήγε στη Μύκονο όπου εξόπλισε με δικά της χρήματα δύο πλοία, με τα οποία καταδίωξε η ίδια τους πειρατές που σάρωναν εκείνη την εποχή τη θαλάσσια περιοχή της Μυκόνου. Αργότερα δημιούργησε στόλο από έξι πλοία και συγκρότησε σώμα πεζικού που αποτελούνταν από 16 λόχους των πενήντα ανδρών και πήρε μέρος στην επιχείρηση της Καρύστου καθώς και στις μάχες του Πηλίου, της Φθιώτιδας και της Λειβαδιάς. Επέστρεψε κατόπιν στη Μύκονο και ασχολήθηκε με τη τροφοδοσία του ναυτικού αγώνα και τη συγγραφή των απομνημονευμάτων της.
΄Οταν έληξε η επανάσταση εγκαταστάθηκε στο Ναύπλιο. Της απονεμήθηκε από τον Καποδίστρια ο βαθμός της αντιστρατήγου. Το 1840 εγκαταστάθηκε στην Πάρο.
Πέθανε το 1848. Το σπίτι που πέθανε στην Πάρο σώζεται μέχρι σήμερα.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΔΩΡΑ
Η Μαντώ Μαυρογένους είχε στην κατοχή της από οικογενειακή κληρονομιά ένα πολύτιμο σπαθί. Λένε πως το σπαθί αυτό ήταν απ'τα χρόνια του Κωνσταντίνου του Μεγάλου. ΄Αλλοι λένε πάλι πως η Μεγάλη Αικατερίνη το είχε χαρίσει στον πατέρα της Μαντώς. ΄Ηταν "Χρυσοποίκιλτον και Αδαμαντοκόλλητον". Είχε χαραγμένη την επιγραφή "Δίκασον Κύριε τους αδικούντας με, τους πολεμούντας με, βασίλευε των Βασιλευόντων".
Σαν κατέβηκε στην Ελλάδα ο Καποδίστριας, η Μαντώ του χάρισε το "πατροπαράδοτον μου και πολυτιμότατον δια την αρχαιοτητά του σπαθίον", όπως γράφει και η ίδια. Ο Κυβερνήτης την ευχαρίστησε για το ιστορικό αυτό δώρο, "σπάθην οπλίσασαν την χεριά γενναίου τίνος προμάχου του Σταυρού".
Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες προφορικές μαρτυρίες, το 1819 στην Κωνσταντινούπολη μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Μετά την έκρηξη της Επανάστασης από τους πρώτους συμμετείχε ενεργά, προσφέροντας χρήματα και πολεμοφόδια και διαθέτοντας τα πλοία της στην υπηρεσία του Αγώνα. Η μεγαλύτερη απώλεια ήταν ο θάνατος του πρωτότοκου γιου της (από τον πρώτο της γάμο) Γιάννου Γιάννουζα, στα τέλη Απριλίου του 1821,σε μια συμπλοκή με τους Τούρκους έξω από το Άργος. Η Μπουμπουλίνα έλαβε μέρος με το πλοίο της «Αγαμέμνων» στην πολιορκία του Ναυπλίου και μετά την απελευθέρωσή του εγκαταστάθηκε εκεί σε οίκημα που της παραχώρησε η επαναστατική κυβέρνηση.
«Από της εμφανίσεώς της εις τον Αργολικόν, επί ιδίου πλοίου δια την πολιορκίαν του Ναυπλίου, και έπειτα εις το Αργος» γράφει ο Διονύσιος Κόκκινος, «η φυσιογνωμία της Μπουμπουλίνας καθίσταται η αμαζόνιος διακόσμησις του πολεμικού πίνακος του 1821. Η δόξα της, που έφτασε μέχρι της εκπλήκτου δια την δράσιν της Ευρώπης, οφείλεται εις πραγματικάς πολεμικάς πράξεις.»
Το Σεπτέμβριο του 1821 βρέθηκε στο στρατόπεδο του Κολοκοτρώνη στην Τρίπολη και μπήκε από τους πρώτους στην πόλη. Η εκεί συμπεριφορά της προξένησε σχόλια για αρπαγή κοσμημάτων από τις γυναίκες του χαρεμιού με υπόσχεση την ασφάλεια της ζωής τους.
Ο πρωταγωνιστικός της ρόλος δεν την άφησε αμέτοχη στις εμφύλιες διαμάχες, κατά τις οποίες υποστήριξε τους στρατιωτικούς και το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, με τον οποίο είχε συγγενέψει, μετά το γάμο της κόρης της Ελένης Μπούμπουλη με τον Πάνο Κολοκοτρώνη.
Η φιλοπατρία υπερισχύει όλων των άλλων συναισθημάτων της, δηλαδή της πικρίας της από τις έριδες των πολιτικών και την έκβαση του αγώνα. Και ενώ κάνει πάλι προετοιμασίες, για να λάβει μέρος στο αγώνα εναντίον του Ιμπραήμ, έρχεται το αναπάντεχο τέλος της. Η ηλιοκαμένη κόρη της θάλασσας πέφτει νεκρή από σπετσιώτικο βόλι, στις 22 Μαΐου 1825,στο σπίτι του πρώτου της άνδρα, του Γιάννουζα. Αιτία; Μια λογομαχία της με άτομα από την οικογένεια της Κούτση Ευγενίας, αγαπημένης του γιου της Μπουμπουλίνας. Άδοξο και τραγικό λοιπόν το τέλος αυτής της γυναίκας που μέσα της ξεχείλιζε, πιο ισχυρή από όλα τα άλλα, η αγάπη της για την πατρίδα.
Αγωνιστής της Επανάστασης του 1821 από τους πιο σπουδαίους. ΄Ηταν κληρικός, αλλά πριν ακόμη αρχίσει η Επανάσταση έπαιξε σημαντικό ρόλο στη Φιλική Εταιρεία. Οι ενέργειές του όμως θύμωσαν τους Τούρκους και διέταξαν τη σύλληψή του. Το 1820 κατέβηκε στην Πελοπόννησο για να κηρύξει την Επανάσταση. Οι πρόκριτοι της περιοχής αντέδρασαν και τον περιόρισαν σ'ένα μοναστήρι κοντά στο Αίγιο. Δραπετεύοντας με λίγους μοναχούς άρχισε να επιτίθεται στους Τούρκους και έτσι ανάγκασε τους προκρίτους να πάρουν μέρος στην Επανάσταση.
Πήρε μέρος σε όλες τις επιχειρήσεις και ήταν πληρεξούσιος στην Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου. ΄Εγινε Υπουργός Εξωτερικών και Αστυνομίας, πολέμησε το στρατό του Δράμαλη στα Δερβενάκια και τον Ιμπραήμ στο Μανιάκι όπου και σκοτώθηκε. Λέγεται ότι ο Ιμπραήμ ζήτησε το πτώμα του και φίλησε το νεκρό.
Τα άρματα του Παπαφλέσσα
Το γιαταγάνι του ήταν του βοεβόδα της Καλαμάτας, Αρναούτογλου κι έγραφε πάνω "Αρναούτογλου-Γρηγόριος Δίκαιος Παπαφλέσσας".
Το καριοφίλι του ήταν στολισμένο. Το κοντάκι είχε φίλντισι κι εκεί που αρχίζει η κάννη απ'τη μια έγραφε το όνομά του κι απ'την άλλη είχε σκαλισμένη τη μορφή του Παπαφλέσσα. Αυτό βαστούσε όταν έπεσε ηρωϊκά στο Μανιάκι. Εκεί βρέθηκε ύστερα από κάποιον ΄Ελληνα. Σχεδόν μόνο το κοντάκι σώθηκε κι αυτό κατατσακισμένο απ'τις σπαθιές που δέχτηκε σ'εκείνη τη γιγαντομαχία.
Στα 1900 το αγόρασαν από κάποιον οι απόγονοι του Παπαφλέσσα και βρίσκεται πια στα χέρια τους.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1776 και είχε τον τίτλο του Κόμη. Υπήρξε πρώτος κυβερνήτης του νεοελληνικού κράτους. Σπούδασε ιατρική αλλά από τα τέλη του 1798 αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στην πολιτική.
